Glossary

Omschrijving
| A-D | E-H | I-L | M-P | Q-U | V-Z | Begin |

Bevinding gedaan buiten het ontwikkelteam, tijdens het accepteren van een Oplevering door de opdrachtgever.

Een document dat een meetbare basis verschaft voor de te accepteren werkproducten. Het bevat een lijst met meetbare acceptatiecriteria die invulling geven aan niet-functionele en Use Case overstijgende eisen.

Rol die verantwoordelijk is voor het uitvoeren van acceptatietests en het ondersteunen van Domeindeskundigen bij de gebruikersacceptatietests.

Het formeel geven van een goedkeuring op een werkproduct, op vooraf afgesproken wijze. Hierbij wordt verondersteld dat de betreffende tekenbevoegde persoon zich laat informeren door de relevante inhoudelijk deskundigen. Desgewenst kan hij deze accordering ook delegeren, waarbij hij wel eindverantwoordelijk blijft.

Het is mogelijk werkproducten onder voorbehoud te accorderen. Dit betekent dat het correct verwerken van de opmerkingen en Acceptatiebevindingen automatisch leidt tot goedkeuring.

Zie Taak.

Een rol die interacteert met het systeem. De rol kan door een persoon of door een ander systeem worden vervuld.

Een veel voorkomende onjuiste opvatting of benadering.

Een van de beheerrollen buiten het ontwikkelteam die speciaal verantwoordelijk is voor het functioneel en technisch beheer van applicaties.

Architectureel relevante code, die door de architect wordt aangewezen als voorbeeldcode voor de ontwikkelaars.

In dit boek meestal in de betekenis van softwarearchitectuur: de interne structuur van een applicatie, anders gezegd, de technische ruggengraat van het systeem.
Bij de beschrijving van de softwarearchitectuur worden met name die zaken vastgelegd die later in het project lastig zijn aan te passen.

Discipline waarin uitgelegd wordt hoe de Requirements werkproducten worden omgezet naar een technische gestalte in termen van architectuur en werkende code. De RUP-disciplines Analysis & Design en Implementation zijn hierin samengebracht.

Zie Werkproduct.

Een baseline van een werkproduct is een vastgelegde versie die als basis wordt beschouwd voor verdere ontwikkeling. Alleen via een formele procedure kan een nieuwe versie tot baseline worden verheven.

Rol die verantwoordelijk is voor beheerstaken. Deze rol kent verschillende specialisaties: systeembeheer, middleware beheer, applicatiebeheer (technisch en functioneel) en opleiding. Bij de meeste projecten zijn al deze specialisaties benodigd.

De Beheerdocumentatie bevat drie gezichtspunten:

  • Het configuratiegezichtspunt met voor de applicatie specifieke installatie-, configuratie- en onderhoudsaanwijzingen.
  • Het installatiegezichtspunt met een stappenplan voor het deployen van de applicatie.
  • Het onderhoudsgezichtspunt waarin een stappenplan wordt gegeven voor het regulier onderhoud op de applicatie.

RUP-term: Stakeholder. Iemand die materieel wordt bevoordeeld (of benadeeld) door het project of het resultaat van het project waarbij hij belanghebbende is. Ontwikkelteamleden worden in dit boek niet als belanghebbenden gezien.

In een bètaversie van de applicatie is alle overeengekomen functionaliteit gerealiseerd en grotendeels getest.

Een geconstateerd verschil tussen de verwachting (voorspelling) en de feitelijke uitkomst. In dit boek wordt onderscheid gemaakt tussen bevindingen gedaan door het ontwikkelteam en Acceptatiebevindingen. De eerstgenoemde blijven impliciet en worden zonder een formele route door het team afgehandeld.

Opgeloste Acceptatiebevinding dan wel known issue.

Rol die verantwoordelijk is voor het documenteren, communiceren en implementeren van bedrijfsprocessen.

Levert een overzicht van de relevante bedrijfsprocessen en toont de samenhang tussen de businessobjecten die daarin een rol spelen.

Procedure voor het beheersbaar houden van het ontwikkelproces, die o.a. bestaat uit versiebeheer voor source code en documenten.

RUP-fase waarin ontwerp, realisatie en acceptatie van de niet-kritische Use Cases plaatsvindt. De nadruk van deze fase ligt op het efficiënt realiseren van functionaliteit.

Onderdeel van de Project Start Architectuur, zie aldaar.

Beschrijft de logische en technische modellering van persistente data, meestal in een (relationele) database.

Het decharge verlenen aan het ontwikkelteam betekent dat het ontwikkelteam wordt ontslagen van de verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van de projectopdracht. Dit gebeurt nadat het ontwikkelteam de projectopdracht naar tevredenheid heeft vervuld of wanneer een ander team de verantwoordelijkheid krijgt.

Beschrijft de modellering van de belangrijkste componenten die door de Use Case Realizations worden gebruikt. Het Design Model wordt gevoed vanuit de Business Objecten die in het Business Proces Model zijn onderkend en aangevuld met voor de techniek benodigde componenten.

Een op de organisatie of het huidige project toegespitst ontwikkelproces dat bestaat uit een subset van rollen, uit te voeren taken en te produceren werkproducten uit RUP.

Een groepering van rollen, taken en werkproducten waarvoor vergelijkbare kennis en vaardigheden benodigd zijn. In dit boek is dit begrip uitsluitend van toepassing op rollen, taken en werkproducten binnen het ontwikkelteam. RUP-termen: Discipline, Domain en Role Set.

De verzameling van begrippen waarmee communicatie plaatsvindt over de zaken die het project aangaan.

Rol die wordt vervuld door ofwel een gevorderde gebruiker voor een bepaalde Use Case, ofwel een persoon die deskundig is met betrekking tot een specifiek deel van het businessdomein.

| A-D | E-H | I-L | M-P | Q-U | V-Z | Begin |

RUP-fase waarin de architectuur wordt gebaselined en waarin ontwerp, bouw en test van de kritische Use Cases plaatsvindt.

Periode in de softwareontwikkellifecycle met een bepaald aandachtsgebied. In RUP onderscheiden we Inception, Elaboration, Construction en Transition.

Functionele acceptatietest.

Zie Scenario.

Verificatie dat de gemaakte software voldoet aan de functionaliteit zoals die is neergelegd in de Use Case Specifications en voldoet aan de acceptatiecriteria uit het Acceptatieplan.

Gebruikersacceptatietest.

Een menselijke Actor-rol, d.w.z. iedereen die mens is en feitelijk communiceert met het systeem, vervult de rol van gebruiker.

Verificatie dat de gemaakte software voldoet aan de bedoeling die de gebruikers voor ogen stond bij het formuleren van de Use Case Specifications. Dit type test wordt uitgevoerd door Domeindeskundigen (waaronder gebruikers).

Een document waarin wordt uitgelegd hoe de gebruiker de applicatie kan gebruiken.

Alfabetische lijst van gebezigde termen binnen het project (projectwoordenboek), met korte uitleg.

Accorderen.

Werkproduct dat gedurende het project ontstaat en waar in het kader van het iteratieve proces inhoud aan wordt toegevoegd.

Graphical User Interface.

| A-D | E-H | I-L | M-P | Q-U | V-Z | Begin |
Rol die de architecturele kaders levert m.b.t. infrastructuur, informatievoorziening en applicatielandschap en zorg draagt voor de referentiearchitectuur.
RUP-term: Deployment. De reeks van activiteiten en resources die nodig zijn om de te leveren applicatie succesvol in de organisatie beschikbaar te maken, inclusief opleiding van gebruikers en beheer.
RUP-fase waarin de inhoud, scope en globale planning van de projectopdracht worden afgestemd en vastgelegd.
De nieuwe functionaliteit die aan een systeem toegevoegd is in een Oplevering ten opzichte van de vorige Oplevering.
RUP-term: System Analyst. Rol die verantwoordelijk is voor het helder krijgen van Requirements en het modelleren van Use Cases, waardoor deze rol de functionaliteit en grenzen van het te bouwen systeem bepaalt en bewaakt.
Rol die verantwoordelijk is voor het integreren van software tot builds ten behoeve van oplevering en deployment en documentatie hiervan in termen van configuratiemogelijkheden en known issues.
In de betekenis van ontwikkeliteratie is het een afgebakende, korte periode waarin een samenhangende hoeveelheid functionaliteit wordt ontworpen, gerealiseerd of geaccepteerd. In bredere zin gebruikt RUP de term iteratie ook bij Inception. Dit is dan een iteratie die bij uitzondering geen software oplevert, maar waarin in een kort cyclisch proces documenten worden vervaardigd.
Een overzicht van de activiteiten die in een bepaalde iteratie uitgevoerd zullen worden en milestones (voor zowel opdrachtgever als opdrachtnemer) die gehaald dienen te worden.
Een grafiek waarop de resterende hoeveelheid werk tot het einde van de iteratie inzichtelijk wordt gemaakt.
Bijeenkomst die als doel heeft om teamleden en belanghebbenden te informeren over de inhoud van de projectopdracht, de planning en de te volgen aanpak.
Een lijst met onderkende knelpunten (impediments), waarvan geldt dat ze de voortgang van het ontwikkelteam ernstig hinderen en zo snel mogelijk opgelost moeten worden.
Bekend probleem dat zich voordoet in de opgeleverde software waarvan besloten is, het te accepteren en in een volgende Oplevering te verhelpen.

Rol die de eindverantwoordelijkheid heeft aan de kant van de opdrachtnemer. Hij heeft zitting in de projectstuurgroep en keurt werkproducten goed. Hij is het escalatiepunt voor de Teamleider.

Een complete gang (cyclus) door de fasen Inception, Elaboration, Construction en Transition.
| A-D | E-H | I-L | M-P | Q-U | V-Z | Begin |
Software die zich bevindt 'tussen' andere software en informatie uitwisselt. Voorbeelden: applicatieserver, repository, messaging-systemen, beveiligings- en optimalisatietools.
Een van de beheerrollen buiten het ontwikkelteam die speciaal verantwoordelijk is voor het beheer van middleware, zoals applicatieserver, repository, messaging-systemen, beveiligings- en optimalisatietools.
Belangrijk meetmoment met een specificatie van de inhoud van de meting en van degene die verantwoordelijk is voor het halen van de milestone. Milestones zijn een belangrijk hulpmiddel bij het meten van de voortgang.
Prioriteringsterminologie, waarbij de hoofdletters staan voor de volgende prioriteiten:
Must have: deze categorie is onmisbaar voor de bruikbaarheid van het informatiesysteem of het halen van de business case.
Should have: sterk gewenst, maar er is een (tijdelijke) 'work-around' beschikbaar.
Could have: heeft een duidelijke toegevoegde waarde, maar zonder is er nog steeds een bruikbaar systeem.
Want to Have But Won't Have This Time Around: wordt in de actuele softwareontwikkellifecycle niet meegenomen, wat niet wil zeggen dat hij onbelangrijk is. Bij een volgende lifecycle kan het best een 'Must Have' zijn.
Document dat de algemene navigatiestructuur (de navigatiemogelijkheden) beschrijft die de te bouwen applicatie heeft en waarin Use Case overstijgende User Interface zaken worden beschreven.
Discipline die zich bezighoudt met het inrichten en onderhouden van ontwikkelomgevingen en het bijbehorende Configuration Management en het samenstellen van ondersteunend materiaal. De RUP-disciplines Configuration Management, Environment en onderdelen van Deployment zijn hierin samengebracht.
Omgeving (hardware en software) waarin de te bouwen applicatie gespecificeerd, ontwikkeld en getest kan worden.
Team waarin verschillende disciplines (Requirements, Architectuur en Bouw, Test, Projectmanagement en Ondersteuning) samenwerken ten behoeve van de ontwikkeling van een stuk software.
Korte schrijfwijze voor opdrachtgeverorganisatie, verzamelnaam om verantwoordelijkheden aan de kant van de opdrachtgever aan op te kunnen hangen.
De organisatie die de projectopdracht aanneemt en uitvoert.
Document dat bij een Oplevering hoort en de inhoud daarvan beschrijft.
Een voor de opdrachtgever hanteerbare samenstelling van werkende code en diverse ondersteunende werkproducten.
Een verzameling van hardware en software die het mogelijk maakt om software te Ontwikkelen, te Testen, te Accepteren en in Productie te nemen.
Productieacceptatietest
Overleg waarin alle relevante belanghebbenden voor het te bespreken werkproduct aanwezig zijn, met als doel dit werkproduct te baselinen.
Proof of Concept.
Overeengekomen en vastgelegde werkwijze om tot een bepaald resultaat te komen.
Verificatie dat aan alle voorwaarden is voldaan om de applicatie succesvol in beheer en in productie te kunnen nemen.
Rol die verantwoordelijk is voor het technisch ontwerpen, ontwikkelen, documenteren en (het automatiseren van) testen van software.
Een samenhangende unieke activiteit bij de opdrachtgever, die is gecreëerd met het doel om producten op te leveren volgens een gespecificeerde business case (zie ook Projectopdracht).
Een document dat de architecturele kaders en richtlijnen waarbinnen het nieuwe product zal gaan functioneren beschrijft.
Rol die de projectopdracht verstrekt en tekenbevoegd is voor de opdrachtgeverorganisatie.
Een document waarin de ervaringen van het team binnen het project, zowel successen als verbeterpunten, worden vastgelegd. Het bevat tevens aanbevelingen voor de toekomst en openstaande punten. Dit kan betrekking hebben op het ontwikkelteam van de opdrachtnemer of op de gehele projectorganisatie.
Zie Teamleider.
Discipline die zich bezighoudt met het plannen en coördineren van het project en het managen van risico’s om zo tot een softwareproduct te komen dat aansluit bij wat de opdrachtgeverorganisatie nodig heeft. De RUP-disciplines Project Management en een gedeelte van Configuration & Change Management zijn hierin samengebracht.
De opdracht die de opdrachtnemer krijgt om (een deel van) een bij de opdrachtgever lopend project uit te voeren.
Oplevering van code die als doel heeft de voorgestelde architectuur te valideren aan de hand van een beperkt aantal representatieve Requirements.
| A-D | E-H | I-L | M-P | Q-U | V-Z | Begin |
Oplevering.
Een grafiek waarop de resterende hoeveelheid werk tot de geplande release inzichtelijk wordt gemaakt.
Een eis waaraan de applicatie dient te voldoen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen high-level Requirements, dat wil zeggen Requirements zoals ze in één zin geformuleerd staan in de Vision (functioneel en niet-functioneel), en software Requirements: zoals ze zijn uitgewerkt in het Use Case Model, de Use Case Specifications en het Acceptatieplan.
Discipline die uitlegt hoe wensen en eisen van belanghebbenden worden vertaald naar een gezamenlijke visie, hoe de scope van het systeem bepaald en gemanaged wordt, en hoe de detaillering van de requirements plaatsvindt.
Aantal uren dat binnen de scope van de projectopdracht besteed kan worden. Als dit aantal wordt overschreden geldt het als aanpassing van de scope.
Een potentiële barrière voor het welslagen van de projectopdracht.
Een geprioriteerde lijst met onderkende projectrisico's en tegenmaatregelen.
Een rol is een 'pet' die een persoon op heeft. Bij een rol passen een bepaalde rolomschrijving en bepaalde kennis en vaardigheden die de vervuller van de betreffende rol moet bezitten. Een rol kan door meerdere personen vervuld worden en een persoon kan meerdere rollen vervullen.
Het uitsturen van een document, gevolgd door het ontvangen van reacties op dit document, binnen een gestelde termijn.
Software Architectuur Document.
Een onderdeel van een Use Case. Een scenario beschrijft één mogelijkheid om het doel van de Use Case te bereiken, in stappen. Ook de term ‘flow’ wordt in dit verband gebruikt. Een scenario beschrijft alle stappen, terwijl een flow ook een deelverzameling van stappen kan zijn.
Software Development Plan.
Service Level Agreement, een belangrijk onderdeel van een dienstverleningsovereenkomst. In de SLA staan afspraken tussen de leverancier en de afnemer van services over de inhoud en de kwaliteit. Dit inclusief afspraken over hoe de service gemanaged wordt, wat de geldende randvoorwaarden zijn en hoe wordt omgegaan met onregelmatigheden.
Korte test die bestaat uit het starten van de applicatie en te kijken of de belangrijkste applicatieschermen zijn op te roepen.
Een document dat een compleet overzicht verschaft over de architectuur van het te bouwen systeem, waarbij de diverse views (onder andere: Use Case, Logical, Implementation, Deployment) diverse aspecten van het systeem belichten.
Een (eventueel samengesteld) document dat alle informatie verzamelt die nodig is om de projectopdracht te managen.
Een werkproduct is stabiel zodra hierop geen grote wijzigingen meer te verwachten zijn.
Groep van mensen die eindverantwoordelijkheid voor een project draagt. De stuurgroep vertegenwoordigt de belangen van de organisatie, de gebruikers en de opdrachtnemer.
Een van de beheerrollen buiten het ontwikkelteam die speciaal verantwoordelijk is voor het beheer van systemen (besturingssysteem, hardware en netwerk).
(RUP: Task, vroeger Activity.) Een eenheid van werk die een rol kan uitvoeren. Een taak heeft een duidelijk omschreven doel en is bruikbaar als eenheid voor planning. Taken zijn op te splitsen in stappen.
Rol die verantwoordelijk is voor het managen van het ontwikkelteam en als aanspreekpunt dient voor de opdrachtgeverorganisatie.
Afgesproken actie die wordt ondernomen ter voorkoming van het optreden van een risico.
De discipline die zich bezighoudt met het plannen, ontwerpen en uitvoeren van tests en het documenteren van de resultaten daarvan.
Rol die verantwoordelijk is voor de planning van testinspanningen, het nemen van de beslissingen aangaande teststrategie, het bewaken van de testvoortgang en het filteren van de testbevindingen.
Een document dat de testaanpak voor het gehele project beschrijft: testscope, testorganisatie, testtypen, testhulpmiddelen, testtooling en testomgeving.
Rol die verantwoordelijk is voor het specificeren van test cases en het vastleggen daarvan in een Testontwerp. Daarnaast draagt de rol zorg voor het uitvoeren ervan.
Document, al dan niet vergezeld van testscripts en testdata, waarin wordt vastgelegd welke elementen getest zullen worden (bijvoorbeeld Use Case scenario's, niet-functionele requirements, compleetheid), en welke test cases daarvoor zullen worden gebruikt.
Document waarin de testactiviteiten en -resultaten per iteratie worden samengevat.
Het principe dat per iteratie een vaste hoeveelheid tijd wordt gespendeerd met een vaste hoeveelheid resources, waarbij dus de hoeveelheid functionaliteit binnen marges variabel is.
Overschrijding van vooraf vastgestelde toegestane mate van afwijking van streefwaarden (bijvoorbeeld met betrekking tot performance, doorlooptijd of binnen een iteratie te realiseren functionaliteit).
Rol die verantwoordelijk is voor het inrichten en beheren van tools die de ontwikkel- en testomgeving vormen.
Alle documenten, posters, presentaties, cursussen, opdrachten, toetsen, en dergelijke die nodig zijn om eindgebruikers te trainen in het gebruik van de applicatie.
(in de betekenis van Use Case transactie:) Een ‘retourtje’ van de Actor naar het systeem en terug. De Actor geeft een input, het systeem reageert daarop. Een transactie is voltooid als het systeem wacht op een nieuwe input van de Actor.
RUP-fase waarin overdracht, in brede zin, van de applicatie plaatsvindt.
Use Case Model.
User Interface Designer.
Geautomatiseerde test die zich focust op een kleine hoeveelheid samenhangende code (component) en herhaald wordt uitgevoerd om de correcte werking van deze code te bewaken. Een Testsuite kan ook een aantal componenten in samenhang aanspreken om een Use Case te testen.
De ononderbroken interactie van een Actor met het systeem, gericht op het bereiken van een doel dat voor een gebruiker of belanghebbende van waarde is. Het verschil tussen de Use Case en de Use Case Specification is dat de eerste de interactie van Actor met systeem zelf is, en de tweede (slechts) de beschrijving daarvan.
UML visualisatie van het Use Case Model. Zie ook Use Case Model.
Een overkoepelend overzicht van de onderkende Actors en Use Cases, hun samenhang, gewicht en classificatie. Per onderkende Use Case is er een nauwkeurig geformuleerde maar zeer beknopte beschrijving. De samenhang komt vooral naar voren in het Use Case diagram.
RUP-term: Requirements Specifier. Rol die verantwoordelijk is voor het uitwerken dan wel specificeren van Use Cases, inclusief schermontwerpen en schermverloop. Tevens levert de Use Case Ontwerper rol een bijdrage aan het specificeren van de technische uitwerking, dat wil zeggen, de Use Case Realization.
Een methode om vanuit het Use Case Model te bepalen wat de omvang van een project is.
Story voor het team die een technische inhoud heeft met als doel de kwaliteit of ontwikkelsnelheid te verhogen.
Een beschrijving van alles wat nodig is om de functionaliteit die in de Use Case Specification is geïmpliceerd, technisch te realiseren.
Een beschrijving van de ononderbroken interactie van een Actor met het systeem, gericht op het bereiken van een doel dat voor een gebruiker of belanghebbende van waarde is.
Rol die verantwoordelijk is voor het ontwikkelen van storyboards, schermprototypes of andere hulpmiddelen om de gebruikersinteractie te visualiseren.
| A-D | E-H | I-L | M-P | Q-U | V-Z | Begin |
Document dat het gezamenlijk perspectief van opdrachtgever en opdrachtnemer met betrekking tot de projectopdracht beschrijft. Het legt de eisen aan en grenzen van het systeem, de context waarin de opdrachtgever het systeem zal gebruiken en de belanghebbenden vast.
Document waarin de projectstatus en voortgang, actuele risico’s en knelpunten worden belicht.
Document dat een wijziging op een ontwerp of realisatie beschrijft, inclusief inschatting van de uren, gemoeid met de voorgestelde wijziging, de impact en de kosten.
Sourcecode inclusief codedocumentatie, herbruikbare componenten, frameworks, database-inrichting en configuratiesettings die gezamenlijk een hoeveelheid zinvolle functionaliteit voor de business leveren.
(RUP gebruikt ook de term Artifact.) Een benoemd product van een project. Een werkproduct kan een document zijn maar ook een model, code, Testsuite, enz.
De manier waarop samenwerkende rollen in de tijd taken uitvoeren om tot werkproducten te komen.

Reviewcommentaar

We zijn dankbaar voor elk reviewcommentaar. Of het nu gaat om spellingsfouten of inhoudelijke op- en aanmerkingen.

Selecteer de tekst waar je commentaar op wil leveren en klik op de onderstaande knop.